Je hebt jezelf destructieve coping mechanismen aangeleerd zoals te veel drinken, winkelen, gokken, te veel of te weinig eten, alles uitstellen, zelfbeschadiging etc.
Je komt in relaties steeds dezelfde patronen tegen. Dit wijst meestal op hechtingsproblematiek. Dit zijn voorbeelden van onveilige hechtingspatronen zijn verlatingsangst, bindingsangst, extreme jaloezie of extreme geslotenheid.
Alles wat je meemaakt slaat je lichaam op
Emoties spelen zich niet alleen af in je hoofd, ze kunnen zich ook vastklampen op allerlei plekken in je lichaam. Het zijn vooral spieren die negatieve emoties tot uiting brengen in de vorm van lichamelijke klachten. Ze proberen ons te waarschuwen dat we emotioneel niet (helemaal) in balans zijn. Je kunt spierspanningen zien als een natuurlijke manier om het onbewuste kenbaar te maken. Sinds ik massage- en lichaamsgericht therapeut ben vertel ik dit ook aan mijn cliënten. Je kunt je lichaam zien als een geschiedenisboek: alles wat we meemaken wordt tot op celniveau opgeslagen, fijne maar ook nare herinneringen, trauma’s…
Door een ingrijpende emotionele gebeurtenis zoals een ziekte, bevalling, het verlies van een dierbare of het begin van een nieuwe intieme relatie, kan dat wat opgeslagen is onbewust geraakt worden.
Traumatische stress
Angst, rouw, paniek, verdriet, slaapstoornissen, depressie, chronische pijn en onverklaarbare lichamelijke klachten zijn maar een fractie van de lijst met symptomen van trauma. Al die uiteenlopende klachten blijken te worden veroorzaakt door traumatische stress.
Als kind hebben we de aanwezigheid, onvoorwaardelijke liefde, steun en zorg van ouders of verzorgers nodig. Ze doen hun best om ons zo goed mogelijk groot te brengen met alles wat binnen hun mogelijkheden ligt; de basis voor een veilige en vertrouwde omgeving waarin we kunnen opgroeien tot een evenwichtig mens.
Wanneer je ouders jou in je kindertijd om wat voor reden niet konden bieden wat jij op dat moment nodig had, kan het zijn dat jij op hun plek bent gaan staan. Hierdoor ben je verantwoordelijkheden gaan dragen die niet bij jou horen. Je moest bijvoorbeeld als kind voor je ouders zorgen, je bemiddelde tussen hen of je nam de rol van de ontbrekende vader of moeder in. Misschien hield je jezelf onzichtbaar omdat je ouders het al zo zwaar hadden met je broer of zus.
Overlevingsmechanisme
Als je behoeften aan liefde, veiligheid of zorg als kind niet (altijd) vervuld worden, kan dat sporen achterlaten. Bij emotionele verwaarlozing (onveiligheid) verlies je als kind het vertrouwen dat je bij de ouder kan halen wat je zo nodig hebt. Je voelt je niet gezien en gehoord. Als kind besluit je dan: ‘ik doe het wel alleen’.
Als kind heb je ook nog niet de woorden en het begrip om traumatische gebeurtenissen te kunnen ‘plaatsen’. Als je opgroeit, ontwikkel je zo bepaalde overtuigingen en overlevingsmechanismen. Deze mechanismen kunnen vaak nog steeds een rol spelen als je al volwassen bent.
De onveiligheid die je als kind hebt ervaren kan zich op allerlei manieren uiten:
- weinig zelfvertrouwen hebben
- je niet goed genoeg voelen
- zeer kritisch op jezelf zijn
- het gevoel hebben dat je jezelf constant moet bewijzen
- bang zijn voor afwijzing
- het gevoel hebben niet geliefd te zijn
- geen steun ervaren
- je belemmerd voelen
Bovengenoemde thema’s kunnen de onderliggende oorzaak zijn van lichamelijke en/of mentale klachten, zoals rugpijn, gespannen spieren, last van je schouders, darmklachten, algehele vermoeidheid, depressie, angsten etc. Dit zijn de belangrijkste klachten waarmee mensen naar mijn praktijk komen. Tijdens de intake blijkt ook vaak dat deze mensen perfectionisten zijn die het liefst alles zelf willen regelen om zo de controle te houden. Ook zijn ze niet gewend om hulp te vragen als dat nodig is, want ‘dan laat je zien dat je niet sterk bent’. Ze staan altijd klaar voor anderen, cijferen zichzelf weg en gaan zo over hun eigen grenzen…
Contact maken
Het kan heel confronterend zijn om verbinding te maken met het verdriet, de wanhoop of de pijn die je als kind hebt ervaren. Maar als je hier als volwassene niet bewust aandacht aan besteedt, dan bestaat de kans dat deze oude pijn en bijbehorende gedachte- en gedragspatronen jou gaan ‘besturen’. Je reageert vaak automatisch en erg heftig. Je kan plotseling heel geïrriteerd, boos, gedissocieerd of verdrietig worden zonder precies te begrijpen waarom deze specifieke situatie zo’n sterke respons bij je opwekt. Je bent bijvoorbeeld erg onafhankelijk en hebt jezelf wijsgemaakt dat je niemand nodig hebt en/of je vindt het moeilijk om hulp te vragen, te accepteren.
Wat in het verleden gebeurd is kan er voor zorgen dat je nu op een bepaalde manier reageert. En die reactie kan positief zijn maar ook negatief, kan tegen je werken. Je lichaam reageert daarop.
De pijnlijke herinneringen en overlevingsmechanismen die je hebt ontwikkeld na de traumatische ervaring(en) zitten vaak extra diep. Dat is ook precies de reden waarom veel mensen het verwerkingsproces maar uit de weg blijven gaan. Ook al weet je diep van binnen dat het anders kan. Maar waar begin je, en hoe ga je verder als je loskomt van je traumasporen?
Zijn met wat is
Heling van oud zeer start wanneer je stil staat bij wat dat voor jou heeft betekend. Lichaamsgerichte therapie kan je daarbij helpen. Door aandacht te geven aan wat er binnen in jou speelt, het waar te nemen zonder te oordelen, kan dat wat opgeslagen ligt eindelijk gezien en gevoeld worden. Want je kunt de pijn pas voorbij gaan als je ‘m ook echt hebt kunnen toelaten. Jezelf toestaan dat alles er mag zijn: je emoties, opgekropt verdriet, boosheid, frustraties…
De confrontatie met je trauma aangaan geeft je uiteindelijk de kracht om, als volwassene in het hier en nu, je eigen pad te vinden. Om verantwoordelijkheid te nemen voor wat van jou is en bij anderen te laten wat van hen is en vooral weer op jezelf te gaan vertrouwen en te zijn wie je in wezen bent.